تدوین یک برنامه جایگزین (Contingency Plan) برای سرویس‌های حیاتی فناوری اطلاعات، نقش حیاتی در تضمین تداوم عملیات سازمان در مواجهه با بحران‌ها ایفا می‌کند. این برنامه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که در صورت وقوع حوادثی مانند حملات سایبری، بلایای طبیعی یا اختلالات فنی، سازمان بتواند به‌سرعت واکنش نشان داده و سرویس‌های حیاتی خود را بازیابی کند.
راهنمای مطالعه
مراحل کلیدی تدوین برنامه جایگزین برای سرویس‌های حیاتی
- تدوین بیانیه سیاست برنامه جایگزین
این بیانیه باید اهداف، دامنه و مسئولیت‌های مرتبط با برنامه جایگزین را مشخص کند و حمایت مدیریت ارشد را جلب نماید.
- تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA)
تحلیل BIA به شناسایی سرویس‌ها و سیستم‌های حیاتی، تعیین زمان بازیابی مورد انتظار (RTO) و نقطه بازیابی داده‌ها (RPO) کمک می‌کند.
- شناسایی کنترل‌های پیشگیرانه
اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از منابع تغذیه بدون وقفه (UPS)، پشتیبان‌گیری منظم و آموزش کارکنان می‌تواند خطرات را کاهش دهد.
- تدوین استراتژی‌های جایگزین
استراتژی‌هایی مانند استفاده از سایت‌های پشتیبان، بازیابی از راه دور و استفاده از فناوری‌های ابری باید در نظر گرفته شود.
- توسعه برنامه جایگزین سیستم اطلاعاتی (ISCP)
این برنامه باید شامل مراحل فعال‌سازی، بازیابی و بازسازی سیستم‌ها باشد و نقش‌ها و مسئولیت‌های تیم‌های مختلف را مشخص کند.
- آزمایش، آموزش و تمرین
برنامه باید به‌صورت منظم آزمایش شود و کارکنان مرتبط آموزش‌های لازم را دریافت کنند تا در صورت وقوع بحران، آمادگی لازم را داشته باشند.
- نگهداری و به‌روزرسانی مستمر
برنامه جایگزین باید به‌صورت دوره‌ای بازبینی و به‌روزرسانی شود تا با تغییرات سازمانی و فناوری‌های جدید هماهنگ باشد.
ابزارها و منابع پیشنهادی
- NIST SP 800-34 Rev.1: راهنمای جامع برای برنامه‌ریزی جایگزین سیستم‌های فناوری اطلاعات.
- GSA CIO-IT Security-06-29: راهنمای رویه‌ای برای برنامه‌ریزی جایگزین در سازمان‌های فدرال.
- Preparis IT Disaster Recovery Checklist: چک‌لیست عملی برای برنامه‌ریزی بازیابی از فاجعه.
با پیروی از این مراحل و استفاده از منابع معتبر، سازمان‌ها می‌توانند برنامه‌های جایگزین مؤثری برای سرویس‌های حیاتی خود تدوین کرده و در مواجهه با بحران‌ها، تاب‌آوری و تداوم عملیات خود را تضمین کنند.