در شرایط بحرانی مانند جنگ، حملات سایبری گسترده و اختلالات فیزیکی در مراکز داده، زیرساخت‌های ذخیره‌سازی (Storage) به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین اجزای فناوری اطلاعات، نیازمند ارزیابی و مقاوم‌سازی دقیق هستند. این مقاله به بررسی راهکارهای فنی و عملیاتی برای ارزیابی و افزایش مقاومت زیرساخت‌های ذخیره‌سازی در برابر تهدیدات فیزیکی و سایبری می‌پردازد.
با افزایش تهدیدات فیزیکی و سایبری، سازمان‌ها باید زیرساخت‌های ذخیره‌سازی خود را به‌گونه‌ای طراحی و مدیریت کنند که در برابر این تهدیدات مقاوم باشند. این امر شامل ارزیابی منظم، پیاده‌سازی کنترل‌های امنیتی، و برنامه‌ریزی برای بازیابی در صورت وقوع فاجعه است.
راهنمای مطالعه
ارزیابی وضعیت فعلی زیرساخت ذخیره‌سازی
شناسایی دارایی‌های حیاتی
- تهیه فهرستی از تمام سیستم‌های ذخیره‌سازی، شامل SAN، NAS، DAS و ذخیره‌سازی ابری.
- شناسایی داده‌های حیاتی و حساس که نیاز به حفاظت ویژه دارند.
تحلیل تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها
- ارزیابی تهدیدات فیزیکی مانند آتش‌سوزی، سیل، و زلزله.
- شناسایی تهدیدات سایبری مانند حملات باج‌افزار، نفوذ غیرمجاز، و حذف داده‌ها.
بررسی کنترل‌های موجود
- ارزیابی مکانیزم‌های پشتیبان‌گیری، رمزنگاری، و کنترل دسترسی موجود.
- بررسی سیاست‌های نگهداری و بازیابی داده‌ها.
مقاوم‌سازی زیرساخت ذخیره‌سازی
پیاده‌سازی ذخیره‌سازی غیرقابل تغییر (Immutable Storage)
استفاده از ذخیره‌سازی غیرقابل تغییر برای جلوگیری از تغییر یا حذف ناخواسته داده‌ها، به‌ویژه در برابر حملات باج‌افزار.
ایجاد نسخه‌های پشتیبان ایزوله (Air-Gapped Backups)
نگهداری نسخه‌های پشتیبان در مکان‌های جداگانه و بدون اتصال به شبکه برای جلوگیری از آلودگی در صورت حمله سایبری.
استفاده از رمزنگاری قوی
رمزنگاری داده‌ها در حالت سکون و در حال انتقال برای حفاظت از محرمانگی و یکپارچگی اطلاعات.
پیاده‌سازی کنترل‌های دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)
محدود کردن دسترسی به داده‌ها بر اساس نقش‌های کاربران برای کاهش خطر دسترسی غیرمجاز.
برنامه‌ریزی برای بازیابی در صورت فاجعه
تعیین اهداف بازیابی (RTO و RPO)
- RTO (Recovery Time Objective): حداکثر زمان قابل‌قبول برای بازیابی سیستم‌ها پس از وقوع فاجعه.
- RPO (Recovery Point Objective): حداکثر میزان داده‌ای که می‌توان در صورت وقوع فاجعه از دست داد.
تست منظم برنامه‌های بازیابی
اجرای تست‌های دوره‌ای برای اطمینان از اثربخشی برنامه‌های بازیابی و شناسایی نقاط ضعف.
آموزش و آگاهی‌رسانی به کارکنان
آموزش کارکنان در مورد رویه‌های بازیابی و افزایش آگاهی آن‌ها نسبت به تهدیدات و پاسخ مناسب به آن‌ها.
چک‌لیست اجرایی برای افزایش مقاومت زیرساخت ذخیره‌سازی
| مرحله | اقدام | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | شناسایی دارایی‌های حیاتی | تهیه فهرستی از سیستم‌ها و داده‌های حساس. |
| 2 | تحلیل تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها | ارزیابی تهدیدات فیزیکی و سایبری. |
| 3 | بررسی کنترل‌های موجود | ارزیابی مکانیزم‌های پشتیبان‌گیری و امنیتی. |
| 4 | پیاده‌سازی ذخیره‌سازی غیرقابل تغییر | جلوگیری از تغییر یا حذف ناخواسته داده‌ها. |
| 5 | ایجاد نسخه‌های پشتیبان ایزوله | نگهداری نسخه‌های پشتیبان در مکان‌های جداگانه. |
| 6 | استفاده از رمزنگاری قوی | حفاظت از محرمانگی و یکپارچگی داده‌ها. |
| 7 | پیاده‌سازی RBAC | محدود کردن دسترسی بر اساس نقش‌های کاربران. |
| 8 | تعیین RTO و RPO | تعیین اهداف بازیابی مناسب. |
| 9 | تست منظم برنامه‌های بازیابی | اطمینان از اثربخشی برنامه‌های بازیابی. |
| 10 | آموزش کارکنان | افزایش آگاهی و آمادگی کارکنان. |
جمع‌بندی
افزایش مقاومت زیرساخت‌های ذخیره‌سازی در برابر تهدیدات فیزیکی و سایبری نیازمند ارزیابی دقیق، پیاده‌سازی کنترل‌های امنیتی مناسب، و برنامه‌ریزی مؤثر برای بازیابی در صورت وقوع فاجعه است. با اجرای اقدامات فوق، سازمان‌ها می‌توانند از تداوم عملیات و حفاظت از داده‌های حیاتی خود اطمینان حاصل کنند.