اگر رقابتی میان نرمافزارهای تجاری (Commercial) و منبع باز (Open source) در می‌گرفت، شما کدام طرف را انتخاب می‌کردید؟
در دنیای فناوری، تصمیم‌گیری بین نرمافزارهای تجاری و منبع باز می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر امنیت، پشتیبانی، هزینه‌ها و بهره‌وری کسب‌وکار شما داشته باشد.
در این مقاله، به بررسی عوامل تاثیرگذار بر انتخاب نوع نرم‌افزار در خرید استوریج می‌پردازیم.
راهنمای مطالعه
پیشنهاد مطالعه:
جدول مقایسه عوامل تاثیرگذار در انتخاب نرمافزارهای تجاری و منبع باز
| ویژگی | نرمافزارهای تجاری | نرمافزارهای منبع باز |
|---|---|---|
| امنیت و مدیریت ریسک | سطح بالای اطمینان، پشتیبانی از خرابی‌ها و گواهینامه‌های امنیتی | نیاز به تخصص بالا برای رفع آسیب‌پذیری‌ها، بدون پشتیبانی رسمی |
| پشتیبانی در مواقع بحرانی | تیم‌های پشتیبانی تخصصی آماده ارائه راهکارهای فوری | معمولاً فاقد پشتیبانی رسمی از سوی ارائه‌دهنده نرم‌افزار |
| به‌روزرسانی و امنیت | آزمایش‌های دقیق روی نسخه‌های جدید، انتشار به‌روزرسانی‌های پایدار | به‌روزرسانی‌ها به‌صورت دستی و نیازمند تخصص بالا |
| سازگاری سخت‌افزاری | استفاده از سخت‌افزارهای تایید شده | احتمال بروز مشکلات سازگاری |
| مدیریت و استفاده آسان | رابط کاربری یکپارچه (GUI) و تجربه کاربری بهینه | طراحی بیشتر برای توسعه‌دهندگان، پیچیدگی در مدیریت |
| شخصی‌سازی و انعطاف‌پذیری | قابلیت شخصی‌سازی امن و کنترل‌شده مطابق نیازهای مشتری | قابلیت انعطاف بالا اما همراه با ریسک ناسازگاری و شکاف‌های امنیتی |
| فرآیند پیاده‌سازی | نصب و راه‌اندازی ساده در محیط‌های سازمانی | نیاز به تحقیقات و آزمون و خطا برای پیاده‌سازی موفق |
| هزینه‌های آشکار و پنهان | هزینه مشخص برای لایسنس و پشتیبانی | هزینه‌های پنهان مانند استخدام متخصصان، آموزش و نگهداری |
1. امنیت و مدیریت ریسک
برای بررسی امنیت و مدیریت ریسک، ابتدا به قابلیت اطمینان و مالکیت نرم‌افزار می‌پردازیم. نرم‌افزارهایی که توسط ارائه‌دهندگان تجاری توسعه می‌یابند، معمولاً از سطح بالایی از قابلیت اطمینان برخوردارند. دلیل این امر آن است که این نرم‌افزارها بر اساس سیاست‌های دقیق فروشنده، با برنامه‌ریزی منظم و با همکاری تیم‌های تخصصی تولید می‌شوند.
یکی از مزایای مهم نرمافزارهای تجاری این است که فروشنده مسئولیت کامل تمامی خرابی‌ها، ارائه پشتیبانی بلندمدت و انجام عملیات نگهداری را بر عهده دارد و این تعهد تا زمانی که نرم‌افزار از چرخه استفاده خارج شود، ادامه دارد. در مقابل، در دنیای نرمافزارهای منبع باز، قابلیت اطمینان همیشه تضمین‌شده نیست. به‌دلیل عدم وجود یک نهاد مسئول مشخص، پوشش دادن تمام نیازها دشوار بوده و در صورت بروز خرابی، معمولاً کسی مسئولیت آن را نمی‌پذیرد.
این مسئله مستقیماً به موضوع بیمه مرتبط می‌شود. بسیاری از شرکت‌های بیمه، تنها راهکارهایی را تحت پوشش قرار می‌دهند که دارای گواهینامه‌های رسمی باشند. برای مثال، نرم‌افزار Open-E JovianDSS به‌عنوان یک محصول تجاری، مجموعه‌ای از گواهینامه‌های معتبر را داراست که می‌تواند آرامش خاطر کاربران را تضمین کند. متأسفانه، سرورهایی که بر پایه نرمافزارهای منبع باز بنا شده‌اند، در بسیاری از موارد از دریافت پوشش بیمه‌ای محروم می‌شوند.
موضوع بیمه و ریسک‌های مرتبط با آن ما را به مهم‌ترین اولویت هر کسب‌وکاری می‌رساند، یعنی امنیت. محیط‌های فناوری اطلاعات همواره در معرض تهدیدهایی مانند باگ‌های نرم‌افزاری، آسیب‌پذیری‌های امنیتی، حملات باج‌افزاری و ویروسی و بسیاری خطرات دیگر هستند که هر یک می‌تواند منجر به از دست رفتن داده‌ها شود.
برای مقابله با این تهدیدها در نرمافزارهای منبع باز، باید تمامی آسیب‌پذیری‌ها به‌روزرسانی شوند. اما انجام این کار معمولاً به تخصص فنی بالا و تجربه گسترده نیاز دارد و در نهایت می‌تواند هزینه‌های اضافی و پیش‌بینی‌نشده‌ای را به کسب‌وکار تحمیل کند.
2. پشتیبانی در مواقع بحرانی
یکی از عوامل مهم در مقایسه بین نرمافزارهای تجاری و منبع باز، سطح پشتیبانی ارائه‌شده توسط هر یک از آن‌هاست. برخلاف نرمافزارهای تجاری، نرمافزارهای منبع باز معمولاً فاقد پشتیبانی رسمی از سوی ارائه‌دهنده نرم‌افزار هستند.
3. سطوح مختلف پشتیبانی و امنیت
Open-E در ارائه پشتیبانی و امنیت به سطوح مختلفی توجه دارد. تمامی نسخه‌های جدید Linux Kernel و ZFS و همچنین ویژگی‌های جدید نرم‌افزار قبل از ادغام در محصول نهایی به‌طور کامل آزمایش می‌شوند. این فرآیند دقیق آزمایش، به بهبود کیفیت نرم‌افزار تجاری کمک کرده و از بروز مشکلات در محیط‌های تولیدی جلوگیری می‌کند.
به‌روزرسانی‌های نرمافزارهای تجاری مانند Open-E JovianDSS تنها پس از گذراندن آزمایش‌های لازم منتشر می‌شوند و آماده پیاده‌سازی بر روی سرورهای تولیدی هستند. تیم‌های QA و Development در Open-E نه‌تنها باگ‌های به‌روزرسانی‌ها را رفع می‌کنند، بلکه قابلیت‌های جدید نیز ارائه می‌دهند که مزیت رقابتی نسبت به نرمافزارهای منبع باز ایجاد می‌کند.
4. سازگاری سخت‌افزاری
یکی دیگر از مزایای استفاده از نرمافزارهای تجاری، دسترسی به قطعات سخت‌افزاری دارای گواهینامه و تأییدشده است. مشتریان می‌توانند از سخت‌افزارها یا حتی کل راهکارهایی که توسط ارائه‌دهنده راهکار آزمایش و تأیید شده‌اند، استفاده کنند تا مطمئن شوند که همه اجزا به‌درستی و بدون مشکل با یکدیگر کار می‌کنند.
در مقابل، نرمافزارهای منبع بازممکن است با مشکلات سازگاری مواجه شوند. به‌عنوان مثال، نبود درایورهای تخصصی می‌تواند مانع اجرای برنامه‌های منبع باز در سیستم‌های مختلف شود. در چنین مواردی، کاربران مجبور به دریافت درایورهای موردنیاز از تأمین‌کنندگان دیگر خواهند شد که این موضوع نیز می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی هزینه‌ها را افزایش دهد.
5. عملکرد یکپارچه و ساده‌سازی مدیریت
نرمافزارهای تجاری به‌طور معمول تمامی ویژگی‌های ضروری را به‌صورت یکپارچه در خود جای داده‌اند و این ویژگی‌ها به‌خوبی با یکدیگر هماهنگ کار می‌کنند. این یک راهکار آماده به کار است که به کاربران اجازه می‌دهد به‌سرعت و بدون پیچیدگی از آن استفاده کنند. در مقابل، نرمافزارهای منبع بازمعمولاً به تحقیقات گسترده و آزمایش‌های متعدد نیاز دارند تا ترکیب‌های مناسب ابزارها و ماژول‌ها شناسایی شوند. علاوه بر آن، پیاده‌سازی این راهکارها مستلزم صرف زمان و منابع اضافی است.
نرمافزارهای تجاری مانند Open-E JovianDSS قابلیت‌های بومی و پیشرفته‌ای را ارائه می‌دهند که مستقیماً توسط تیم توسعه‌دهنده راهکار و بر اساس تجربه‌های واقعی، دانش فنی و موارد عملی ساخته شده‌اند. به‌عنوان مثال، ویژگی Advanced Metro High Availability Cluster در Open-E JovianDSS یکی از قابلیت‌هایی است که نمی‌توان معادل کاملی برای آن در نرمافزارهای منبع باز یافت.
6. تجربه کاربری و مدیریت ساده‌تر
یکی از مزایای کلیدی نرمافزارهای تجاری، ارائه تمامی قابلیت‌ها در یک رابط کاربری یکپارچه و کاربرپسند (GUI) است. این رابط مدیریت ذخیره‌سازی داده‌ها و عملیات نگهداری روزانه را ساده و موثر می‌کند. در مقابل، بسیاری از برنامه‌های منبع باز بیشتر با تمرکز بر نیازهای توسعه‌دهندگان طراحی شده‌اند و ممکن است در قابلیت استفاده عمومی ضعف داشته باشند. این مسئله می‌تواند برای کاربرانی که دانش فنی عمیقی ندارند، مشکلات جدی ایجاد کند.
7. شخصی‌سازی امن و کنترل‌شده
در گذشته، یکی از بزرگ‌ترین مزایای نرمافزارهای منبع باز امکان شخصی‌سازی آن‌ها بود. اما این مزیت دیگر انحصاری نیست. امروزه محصولات تجاری نیز می‌توانند به‌صورت ایمن و مطابق با نیازهای مشتریان سفارشی شوند. این در حالی است که در نرمافزارهای منبع باز، فضا برای مشارکت‌های غیرقابل‌کنترل (یا حداقل کمتر کنترل‌شده) وجود دارد که می‌تواند به ناسازگاری‌ها، شکاف‌های امنیتی و مشکلات دیگر منجر شود.
برای مثال، ارائه‌دهندگان نرمافزارهای تجاری مانند Open-E می‌توانند به‌روزرسانی‌های کوچک و هدفمند را بر اساس نیاز مشتریان ارائه دهند. اگر مشتری به پیاده‌سازی درایور خاصی نیاز داشته باشد، تیم پشتیبانی می‌تواند آن را به‌صورت شخصی‌سازی شده و بدون نیاز به استخدام کارشناسان خارجی یا صرف زمان و هزینه اضافی، در اختیار او قرار دهد.
8. خدمات جامع و فرآیند پیاده‌سازی ساده
Open-E و شرکای تجاری‌اش طیف وسیعی از خدمات سفارشی‌سازی‌شده را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. این خدمات شامل همه چیز می‌شود؛ از تجزیه‌وتحلیل راهکارهای فعلی گرفته تا بررسی استراتژی‌های پشتیبان‌گیری. هدف، ارائه بهترین راهکار ممکن به مشتریان است که شامل یک فرآیند کامل راه‌اندازی و مهاجرت هدایت‌شده می‌شود.
در نقطه مقابل، کاربران نرمافزارهای منبع باز معمولاً مجبورند شخصاً تحقیقات لازم را انجام دهند و امیدوار باشند که فرآیند پیاده‌سازی انتخابی آن‌ها بدون مشکل اجرا شود. اما با استفاده از راهکارهای تجاری مانند Open-E JovianDSS، فرآیند پیاده‌سازی به‌مراتب ایمن‌تر، ساده‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
9. هزینه‌های آشکار و پنهان
برای درک بهتر هزینه‌ها، به‌عنوان مثال به استخدام کارشناسان Linux و ZFS توجه کنیم. این کار به‌معنای هزینه‌های بالای فرآیند استخدام، پرداخت حقوق بیشتر و نیاز به آموزش‌های تخصصی اضافی است. مشکل اینجاست که این هزینه‌ها معمولاً نمی‌توانند به‌طور کامل بهره‌وری داشته باشند، زیرا حجم وظایف مربوط به نظارت، نگهداری و رفع مشکلات سرورها در طول زمان ثابت و پایدار نیست.
علاوه بر این، در نرمافزارهای منبع باز هزینه‌های پنهان بسیاری وجود دارند که قبل از پیاده‌سازی باید به آن‌ها توجه کنید. ممکن است با هزینه‌های نصب و راه‌اندازی، هزینه‌های سفارشی‌سازی و یکپارچه‌سازی و همچنین هزینه‌های آموزش تیم‌ها برای کار با این نوع نرم‌افزار مواجه شوید. در نهایت، هزینه پشتیبانی نیز به این هزینه‌ها اضافه می‌شود.
پیشنهاد مطالعه:
نرم‌افزار منبع باز (Open Source) چیست؟
در نگاه اول، مفهوم نرم‌افزار منبع باز کاملاً ساده به نظر می‌رسد، این نوع نرم‌افزار دارای کد منبع بازی است که برای همه کاربران در دسترس است. کدی که عملکرد کامل یک محصول نرم‌افزاری را ممکن می‌سازد، به‌صورت آزادانه در اینترنت قرار دارد و هر کسی می‌تواند آن را دانلود کرده و متناسب با نیازهای خود تغییر دهد.
ماهیت اصلی نرمافزارهای منبع باز در همین در دسترس بودن کد منبع نهفته است. این ویژگی به برنامه‌نویسان در سراسر جهان اجازه می‌دهد که به‌طور مداوم این نرم‌افزارها را بهبود بخشند و آن‌ها را برای نیازهای خاص تطبیق دهند. یکی از مشهورترین مثال‌های این حوزه، سیستم‌عامل لینوکس است که به‌عنوان یک نرم‌افزار منبع باز شناخته می‌شود.
ایده اصلی منبع باز بر این باور استوار است که با به اشتراک‌گذاری کد، نرم‌افزارها معمولاً از کیفیت بهتری نسبت به نرمافزارهای اختصاصی برخوردار خواهند بود. این مفهوم به‌مرور زمان به یک فلسفه در بین طرفداران نرمافزارهای منبع باز تبدیل شده است؛ فلسفه‌ای که کاربران را تشویق می‌کند با مشارکت خود، ارزشی به نرم‌افزار اضافه کنند. در نتیجه، اصولی مانند آزادی فکری، همکاری جمعی، فراگیری و رویکرد اجتماعی به‌عنوان پایه‌های اساسی ایدئولوژی منبع باز شناخته می‌شوند.
نرمافزارهای تجاری (Commercial) چیست؟
در مورد نرمافزارهای تجاری، معمولاً هیچ جای شک و تردیدی وجود ندارد، این نرم‌افزارها به‌عنوان راهکارهایی آماده به کار ارائه می‌شوند که از طریق خرید لایسنس یا اشتراک پولی در دسترس هستند.
برخی معتقدند که نرمافزارهای منبع باز نسبت به نرمافزارهای تجاری برتری دارند، زیرا هزینه آن‌ها به‌مراتب کمتر است. اما آیا واقعاً فقط قیمت اهمیت دارد؟ و از همه مهم‌تر، آیا هزینه باید اصلی‌ترین معیار تصمیم‌گیری باشد وقتی که صحبت از امنیت داده‌ها، اطمینان از جریان پیوسته کسب‌وکار و آرامش خاطر شما به میان می‌آید؟
برای درک بهتر این موضوع، بیایید به مقایسه این دو نوع نرم‌افزار بپردازیم و نرم‌افزار Open-E JovianDSS را به‌عنوان نمونه‌ای از یک نرم‌افزارتجاری مورد بررسی قرار دهیم.
نتیجه‌گیری
انتخاب بین نرمافزارهای تجاری و منبع باز تصمیمی استراتژیک است که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کسب‌وکار شما داشته باشد. بسیار مهم است که تمامی جنبه‌های ذکرشده در بالا را به‌دقت بررسی کنید و ببینید هر یک از آن‌ها چگونه می‌توانند بر امنیت داده‌ها، پایداری سیستم‌ها، هزینه‌ها و آرامش خاطر شما تأثیر بگذارند.
نرمافزارهای منبع باز به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهند که در فضایی خلاقانه و با آزادی بیشتر کار کنند. این نرم‌افزارها به‌طور تئوری رایگان هستند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند ایده‌های نوآورانه خود را به آزمون بگذارند. اما در مقابل، نرمافزارهای تجاری یک راهکار آماده به کار ارائه می‌دهند که با پرداخت هزینه‌ای مشخص، دقیقاً همان چیزی را دریافت می‌کنید که برای آن پرداخت کرده‌اید؛ یعنی پایداری، پشتیبانی تخصصی و امنیت بالا.
در Open-E، ما قبلاً انتخاب خود را انجام داده‌ایم و به‌وضوح به راهکارهای تجاری اعتقاد داریم. اکنون نوبت شماست!